Hoofdstuk 1 Bericht Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht (RvT) van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) legt in dit hoofdstuk verantwoording af over het uitgeoefende toezicht op de werkzaamheden en de uitvoering van zijn bevoegdheden in het jaar 2024. De EUR past de Code goed bestuur universiteiten 2020 toe. 

Een reflectie van de RvT op het verslagjaar is aan het slot van dit hoofdstuk opgenomen. 

Rekening houdend met het karakter van de universiteit, de activiteiten en de gewenste deskundigheid heeft de RvT een profielschets opgesteld voor zijn omvang en samenstelling. Deze profielschets is openbaar. Zie voor verdere toelichting www.eur.nl/over-de-eur/organis....

De RvT is zo samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het CvB en andere belanghebbenden onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. De leden van de RvT worden voor een periode van vier jaar benoemd door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W) en de RvT legt aan deze minister verantwoording af.

De eerste benoemingstermijn van prof. dr. Jaap Winter en prof. dr. Ellen Giebels liep af per 30 mei 2024. Beiden hebben aangegeven bereid te zijn een tweede periode zitting te nemen en hun aanstelling is met de daarvoor geldende procedure verlengd voor 4 jaar per 1 juni 2024.

Drs. Laura van Geest trad na haar eerste zittingstermijn per 30 mei 2024 af als lid van de RvT en lid van de Auditcommissie. De RvT dankt Van Geest voor haar betrokkenheid, en haar waardevolle inbreng op basis van haar expertise en kennis in de RvT en de Auditcommissie. Als opvolger van Van Geest is drs. Angelique Berg per 1 juni 2024 benoemd als lid RvT, tevens lid van de Auditcommissie.

De samenstelling van de RvT gedurende 2024 was als volgt:

• Prof. dr. Jaap Winter – voorzitter RvT
• Prof. dr. Ellen Giebels – vicevoorzitter RvT en voorzitter Kwaliteitscommissie
• Dr. Rahul Vas-Bhat – lid RvT en voorzitter Auditcommissie
• Drs. Laura van Geest - lid RvT en lid Auditcommissie t/m 30 mei 2024
• Drs. Angelique Berg – lid RvT en lid Auditcommissie per 1 juni 2024
• Prof. dr. Elmer Sterken – lid RvT en lid Kwaliteitscommissie

De RvT heeft een Auditcommissie en een Kwaliteitscommissie.

Auditcommissie

De Auditcommissie richt zich op het financieel beleid van de EUR (waaronder de interne controle en risicobeheersing) en op de bedrijfsvoering. De externe accountant rapporteerde periodiek zijn bevindingen in de Auditcommissie.

De Auditcommissie kwam in 2024 vier keer bijeen en adviseerde tijdens deze vergaderingen onder meer over:

• EUR Meerjarenbegroting 2024-2027
• EUR Jaarrekening 2023 en de Managementletter van de accountant
• Erasmus Perspectives 2024-2027 (de kadernota)
• EUR periodieke financiële rapportages
• 1 oktobertelling instroomcijfers en impact op de financiering
• Periodieke rapportage met betrekking tot de gevolgen van de door het kabinet aangekondigde bezuinigingsplannen en de gevolgen van de Wet Internationalisering in Balans
• EUR Business Continuity Management
• Audit Charter en Audit Plan
• Audit & Review Agenda en periodieke update van de resultaten van de interne en externe audits in 2024
• Financiële halfjaarrapportage Campus in Ontwikkeling (ten behoeve van de Vastgoedstrategie)
• Uitvoering van het EUR Inkoopbeleid
• Voorbereiding op het nieuwe bedrijfsvoeringssysteem
• IT (Informatiebeveiligingsplan, risicosignalering, cybersecurity)
• Vorderingen op de registratie van nevenfuncties van hoogleraren en overig personeel
• De interne allocatie van middelen uit de eerste geldstroom
• De mogelijke gevolgen van de aangescherpte beleidsregel van het Ministerie van OC&W ten aanzien van ‘investeren met publieke middelen in private activiteiten’
• Voortgang op Integrale Veiligheid en Kennisveiligheid (procedure)

Kwaliteitscommissie

De Kwaliteitscommissie richt zich op de kwaliteit van onderwijs en onderzoek en het borgen en stimuleren van deze kwaliteit binnen de EUR en in samenwerkingsverbanden.

De Kwaliteitscommissie vergaderde in 2024 vier keer. Tijdens deze vergaderingen kwamen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde:

• Kwaliteitszorg en Instellingskwaliteitstoets;
• Slimmer Academisch Jaar;
• Internationalisering;
• Erkennen en Waarderen;
• Bindend Studieadvies;
• Docentontwikkeling;
• EUR Onderzoeksvisie;
• Bestuursakkoord;
• Afhechting Kwaliteitsafspraken;
• Ethische toetsing studentenonderzoek
• PhD survey
• Nationale studentenenquête;
• Inzichten in-, door- en uitstroomcijfers, BA-4 rendement en switch-data;
• Benoemingen van hoogleraren.

In de rol van de RvT als werkgever van het CvB zijn er in 2024 door de RvT evaluatiebesprekingen gevoerd over de samenwerking met het CvB als geheel en met de afzonderlijke CvB-leden. De RvT heeft zich bij de beloning van de leden van het CvB strikt geconformeerd aan de Wet Normering Topinkomens. Dit gold overigens ook voor de beloning van de leden van de RvT zelf. In 2024 heeft de RvT drie vacatureprocedures behandeld en afgerond voor het CvB; 

• Per 31 augustus 2024 vertrok de voormalig voorzitter van het CvB, prof. dr. Ed Brinksma, na afloop van zijn zittingstermijn. Brinksma ontving bij zijn afscheid van de RvT volop waardering voor zijn grote rol voor de EUR, met name op het vlak van strategische ontwikkeling en samenwerking en het leiden van de universiteit door de complexe Covid-periode. Per 1 september 2024 volgde voormalig EUR rector magnificus prof. dr. Annelien Bredenoord hem op als voorzitter CvB. 
• Per 1 november 2024 trad prof. dr. Jantine Schuit aan als rector magnificus.
• De eerste termijn van het derde lid van het CvB, vicevoorzitter dr. Ellen van Schoten RA, liep af per 1 januari 2025. Van Schoten is door de RvT herbenoemd voor een tweede termijn.

De RvT zag, als onderdeel van zijn taak, toe op de rechtmatige verwerving en doelmatige - en rechtmatige besteding van middelen en op de vormgeving van het systeem van kwaliteitszorg. De RvT kwam in 2024 vier keer in een reguliere vergadering bijeen met het CvB en twee keer in een gezamenlijke strategiesessie. De RvT zorgde er gedurende het hele jaar voor dat tijdens de vergaderingen een scala aan onderwerpen werd besproken met het CvB waardoor een breed beeld kon worden verkregen van de organisatie. In de vergaderingen van de RvT met het CvB werden in 2024 vanuit de wettelijke bevoegdheid van de RvT onder meer de onderstaande documenten goedgekeurd:

• Jaarverslag en Jaarrekening 2023; 
• EUR Begroting 2025-2029;
• EUR Bestuurs- en Beheerreglement (BBR) 2025.

Naast de wettelijke taken sprak de RvT met het CvB over uiteenlopende onderwerpen waaronder:

• De totstandkoming van de nieuwe EUR Strategie 2030; • Impact@EUR, de vormgeving van de bijdrage aan de maatschappij door het creëren van sociale impact; • De vorderingen op de registratie van nevenfuncties door hoogleraren en overig personeel; • Samenwerking binnen allianties en met externe partijen en de maatschappelijke rol van de EUR; 
• De mogelijke gevolgen van de door het Ministerie van OCW aangekondigde Wet Internationalisering in Balans; 
• De protesten en bezettingen op de EUR-campus naar aanleiding van de geopolitieke situatie; 
• Sociale veiligheid: de maatschappelijke tendens en de aanpak van de EUR; 
• Integrale veiligheid en de governance daarvan, inclusief een periodieke update van de situatie op de campus naar aanleiding van maatschappelijke stromingen en conflicten; 
• Kennisveiligheid: bewustwording, beleid en plan van aanpak met een tijdlijn voor de verantwoording richting het Ministerie van OCW; 
• Tomorrow’s Campus,: de toekomstvisie op vastgoed en gebruik van de campus, inclusief de voortgang op de renovatie van het Tinbergen gebouw en een aantal scenario’s voor toekomstbestendig vastgoedgebruik; 
• Het proces van instellingsaccreditatie; 
• Programmaplan Versterking Kwaliteitszorg EUR 2024-2027.

In het verslagjaar 2024 kwamen de voorzitters van de Raden van Toezicht van de Nederlandse universiteiten tweemaal bijeen in hun landelijk overleg. Dit gebeurde op de EUR onder voorzitterschap van de voorzitter RvT EUR. Hierbij kwamen de mogelijke gevolgen van begrenzing van toestroom van internationale studenten op de universiteiten volgens de Wet Internationalisering in Balans ter sprake. Ook werd uitgebreid gesproken over de sociale veiligheid op universiteiten en de zorgvuldige registratie van nevenfuncties door hoogleraren en personeel. 

De EUR is betrokken bij diverse strategische allianties. De Convergentie EUR-TU Delft-Erasmus MC is in 2019 opgericht om vanuit verschillende perspectieven een integrale aanpak te bieden voor complexe maatschappelijke problemen. De RvT is in verschillende besprekingen door het CvB op de hoogte gehouden en betrokken geweest bij dit samenwerkingsverband, waarvan het uiteindelijke doel is het creëren van maatschappelijke impact met de regio als ‘living lab’. In de raamovereenkomst, getekend in 2021, zijn ook afspraken over bedrijfsvoering binnen de Convergentie vastgelegd die worden gecoördineerd vanuit het Convergence Office. Voor de Convergentie is een eigen governance-structuur ingericht met een Convergence Executive Board en een Convergence Supervisory Board. In de laatste neemt de voorzitter van de RvT deel. 

De EUR vormt samen met de Universiteit van Leiden en de TU Delft het samenwerkingsverband LDE. Deze samenwerking staat in het teken van multidisciplinair onderwijs op het snijvlak van techniek en samenleving. Ook deze samenwerking werd regelmatig besproken in de vergadering van de RvT met het CvB.

In overeenstemming met wettelijke bepalingen bewaakt de RvT de kwaliteit en het functioneren van de individuele leden en van de RvT als geheel. Ook over het verslagjaar vond een zelfevaluatie plaats. Daarbij is de input van het CvB over de samenwerking betrokken. Aan bod kwamen de ontwikkelingen in het kennis- en vaardighedenniveau van de leden en de rol van de RvT en aanvullende bevoegdheden van de RvT. Voorts werd gesproken over de dialoog met het CvB over verdieping van inzichten in belangrijke toekomstbepalende thema’s voor de EUR, op grond van actuele informatievoorziening vanuit de EUR, samenwerkingsverbanden, de maatschappij en het Ministerie van OC&W.

We kijken terug op een bewogen jaar 2024. Omdat de EUR onlosmakelijk verbonden is met de maatschappij in al haar projecten en samenwerkingen, zijn de spanningen en onrust in de samenleving onvermijdelijk ook merkbaar op de EUR-campussen. In een gemeenschap die met het bieden van impactvol onderwijs gericht is op het toevoegen van waarde aan de toekomst van jonge mensen is het belangrijk dat er ruimte is voor tegengestelde meningen en opvattingen. Dat dit soms tot polarisatie en oplopende spanningen leidt, zagen we ook, bijvoorbeeld bij manifestaties tegen de oorlog in de Gazastrook. Maar ook op het gebied van wetenschappelijk onderzoek wordt de geopolitieke situatie voelbaar: steeds vaker is de vraag hoe de EUR een veilige overdracht van onderzoeksdata kan waarborgen, met name bij internationale samenwerkingen met een mogelijk risico op een ongewenst gebruik van kennis. In het verlengde daarvan worden we ons er in toenemende mate van bewust dat samenwerkingspartners niet altijd dezelfde ethische waarden hebben als de EUR en rijst de vraag hoe we daarmee moeten omgaan. Waardevolle besprekingen over deze onderwerpen maakten deel uit van het overleg met het College van Bestuur. De situatie is intussen niet makkelijker geworden. De ongekende en ongepaste druk die de Amerikaanse regering op universiteiten in de VS uitoefent raakt ook onze gemeenschap. Onze Erasmian values kunnen een leidraad vormen bij de vraag hoe wij ons daartoe moeten verhouden en wij moedigen iedereen in onze gemeenschap aan te staan voor deze waarden.

Ook de situatie binnen de gemeenschap van de EUR kwam regelmatig ter sprake, zeker nadat de Arbeidsinspectie de EUR en verschillende andere universiteiten waarschuwde voor de hoge werkdruk bij personeel. De vraag werd besproken in hoeverre deze werkdruk wordt beïnvloed door bureaucratische last en hoe de EUR deze kan verminderen zodat het werkplezier weer kan toenemen. Ook was er in 2024 vanuit de RvT speciale aandacht voor de sociale veiligheid van medewerkers en studenten binnen de EUR en hoe deze gewaarborgd blijft, mede gezien de roerige maatschappelijke context.

Na de aankondiging van de bezuinigingen in het Hoger Onderwijs door het kabinet brak er een financieel onzekere periode aan die helaas nog steeds voortduurt. In combinatie met de Wet Internationalisering in Balans (WIB) betekent dit voor de EUR, de faculteiten, instituten en centrale diensten, dat scherpe keuzes gemaakt moeten worden die in enkele gevallen pijnlijk en mogelijk beschadigend zijn voor de strategische doelen van de universiteit. De Raad van Toezicht sprak hierover in verschillende strategische sessies met het College van Bestuur en de decanen. Daarbij ging het over het verhelderen van de visie en missie en ook over het definiëren en prioriteren van de strategische doelstellingen.

De RvT constateert dat het CvB op deze onderwerpen gedurende het jaar 2024 in staat was om op basis van een evenwichtige afweging de verantwoordelijkheid te nemen, in gesprek te blijven en voortgang te boeken op het strategische perspectief van de EUR als maatschappelijk betrokken universiteit.

Met nadruk wil de RvT de waardering uitspreken voor de samenwerking met het CvB van de EUR waardoor wij ook in 2024 weer in gezamenlijkheid de koers voor de EUR konden uitzetten en bewaken. Wij realiseren ons goed dat de situatie van bezuinigingen, maatschappelijke spanningen en de recente Amerikaanse ontwikkelingen het voor iedereen in onze gemeenschap moeilijker maakt. Des te groter is onze waardering voor alle medewerkers die ook nu excellent onderwijs en onderzoek leveren en de voorwaarden daarvoor scheppen. Gezamenlijk, geïnspireerd door onze Erasmian values en met ieders persoonlijk commitment, zullen wij in staat zijn ook deze moeilijke ontwikkelingen het hoofd te bieden. 

Raad van Toezicht Erasmus Universiteit Rotterdam, 

Prof. dr. Jaap Winter

Prof. dr. Ellen Giebels

Dr. Rahul Vas-Bhat

Prof. dr. Elmer Sterken

Drs. Angelique Berg