Hoofdstuk 5 Onderzoek – impact voor de wereld

Sectorplannen

Het bestuursakkoord tussen de minister van OCW en de instellingen bevat ook de middelen voor het bieden van rust en ruimte en het versterken van de samenwerking binnen de sectoren. De sectorplanmiddelen zijn mede gericht op het versterken van de profilering van universiteiten. Voor de EUR betekent dit dat er het afgelopen jaar binnen de sectorplannen Medisch (Erasmus MC en ESHPM) en SSH (verdeeld over geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en SSH-Breed) hard gewerkt is aan de uitvoering van de verwoorde plannen. De sector Rechtsgeleerdheid volgt bij de sectorplanmiddelen een ander tijdpad en de sector Economie en Managementwetenschappen presenteert in 2024 een eigen sectorplan. Binnen het plan voor de Sociale Wetenschappen (ESSB) zijn vier speerpunten benoemd die nauw aansluiten bij de nieuwe facultaire strategie. Binnen het SSH-brede thema is de EUR de grootste nationale speler. Het EUR SSH-brede plan behelst de invloed van digitalisering op werk, welvaart en ondernemerschap en biedt in totaal aan 36 nieuwe universitair docenten ruimte aan vijf subthema’s. Binnen die subthema’s werken telkens twee SSH-faculteiten (ESPhil, ESHCC, ESSB, ESL, ESE en RSM) samen aan onderzoek en onderwijs, waarmee de interdisciplinaire samenwerking op de EUR verder wordt versterkt.

Evaluating Societal Impact-EUR impact definitie 

Evaluating Societal Impact (ESI) is een strategisch initiatief dat zich richt op het faciliteren van en adviseren over de ontwikkeling van een governance-structuur die impactactiviteiten mogelijk maken en op de ontwikkeling van instrumenten en methoden om op een meer gestructureerde wijze aan impact te werken, waaronder het evalueren van impact. Op het vlak van governance-structuur is er in 2023 een aantal belangrijke stappen gezet. Zo publiceerde de EUR het document ‘Defining our societal impact at EUR. A common framework for our impact strategy’. Dat document geeft een brede definitie van impact (zie kader). Daarbij wordt er voor het eerst expliciet gesproken over de drie portfolio’s van onze organisatie: onderwijs, onderzoek en engagement.

Daarnaast geeft het document richting aan de impact activiteiten door belangrijke thema’s te benoemen en de meest zichtbare vormen van impact weer te geven (waaronder conceptuele en instrumentele impact). Het document schets een kader voor impact en veel faculteiten gebruiken het als uitgangspunt voor verdere stappen. Zo zijn verschillende faculteiten in 2023 gestart met het ontwikkelen van hun impact ambitie en strategie waarbij zowel top-down als bottom-up het gesprek gevoerd is over de ambitie en strategie. Hierbij had het project Evaluating Societal Impact een faciliterende en adviserende rol waarbij gezocht werd naar een werkwijze die zo goed mogelijk past bij de bestaande situatie binnen een faculteit.

Evaluating Societal Impact droeg ook bij aan het initiëren van het gesprek over de positie van een Strategic Dean impact & engagement en het verder vormgeven van de kerntaak engagement. Rondom engagement zijn de eerste stappen gezet om een gedeeld begrip met betrekking tot engagement te creëren middels een portfolio schets. Ook is er gesproken over de noodzakelijke stappen op het gebied van bestuur, beleid, support en infrastructuur om engagement mogelijk te maken binnen de organisatie.

Brede Welvaart activiteiten en brede welvaart event

Brede welvaart is voor de EUR een essentieel concept in het maatschappelijk debat en verwijst naar alles wat voor mensen van waarde is. De universiteit streeft ernaar een leidende rol te vervullen in deze discussie door haar sociaaleconomische expertise te combineren met nauwe samenwerkingen, zoals met de gemeente Rotterdam, de TU Delft, ErasmusMC en diverse belanghebbenden, in een transdisciplinaire aanpak. Deze samenwerking is cruciaal voor het bevorderen van maatschappelijke transities en het creëren van zowel economische als publieke waarde. 

De EUR bevorderde deze samenwerking en deed dat onder meer met het Brede Welvaart Congres, waarbij stakeholders uit overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen werden betrokken bij uitdagingen rond inclusief welzijn. Daarnaast was de EUR vertegenwoordigd op de mondiale Hydrogen Summit in onder andere een sessie met Frans Timmermans.  Ook organiseerde de EUR de Groeiagenda Conferentie. Onze wetenschappers droegen bij aan kennisbijeenkomsten, zoals Plein1 van de provincie Zuid-Holland. We blijven sterk geloven in brede welvaart als een kader voor financieringsmogelijkheden, zoals blijkt uit succesvolle regiodeal-toekenningen en de lopende aanvraag voor het Nationaal Groeifonds.

Erasmus Initiatives

Smarter Choices for Better Health

Erasmus Initiative “Smarter Choices for Better Health (SCBH) investeerde verder in de samenhang binnen het programma en in het versterken van de verbinding met anderen. In oktober hield SCBH haar jaarlijkse conferentie voor ruim tachtig EUR-onderzoekers die zich met SCBH-onderwerpen bezighouden. Ze presenteerden met veel enthousiasme lopend onderzoek. Daarbij was er aandacht voor updates van de vijf projecten die een zogeheten seed grant hadden ontvangen van SCBH. Met dat nieuwe instrument vergroot SCBH de kring van betrokken onderzoekers en stimuleert ze interdisciplinaire samenwerking. Ook namen enkele vertegenwoordigers van SCBH in Den Haag deel aan het Impact Forum dat jaarlijks wordt georganiseerd door de decanen Economie & Bedrijfskunde. De decanen presenteerden daar aan prominente vertegenwoordigers van politiek en bedrijfsleven hun nieuwe impactstrategie, waarin de toekomst van de gezondheidszorg een van de centrale pijlers is

SCBH droeg ook met enkele presentaties en workshops bij aan de conferentie over Brede Welvaart, die samen met DoIP en VCC werd georganiseerd in het centrum van Rotterdam en een verscheidenheid aan vertegenwoordigers uit de praktijk aantrok. SCBH verstevigde daarnaast de banden met andere initiatieven, zoals het Convergentie Pandemic & Disaster Preparedness Centre (PDPC). Er is een duidelijke complementariteit tussen de aandachtsgebieden van PDPC en SCBH, bijvoorbeeld ten aanzien van preventie en de rol van sociale ongelijkheid bij het effect van maatregelen in het kader van een pandemie of een andere ramp. Het gezamenlijke besef daarover leidde tot een gemeenschappelijke call. Tenslotte legde SCBH samen met DoIP en VCC contacten met vertegenwoordigers van het programma Vlaardingen-West over het wetenschappelijk gefundeerd adresseren van uitdagingen in die wijk.

Societal Impact of AI (AiPact)

De maatschappelijk impact en de co-creatie van het Erasmus Initiative  Societal Impact of AI (AiPact) werd meer dan voorheen zichtbaar, onder meer dankzij de benoeming van Moniek Buijzen als Erasmus professor. Er wordt meer transdisciplinair samengewerkt met wetenschappers van verschillende Schools en de Convergentie partners. Leden van AiPact zijn ook actief in verschillende Convergentie initiatieven, zoals het Feminist Generative AI Lab, de Flagship Consultatiekamer 2030, Labour-saving technological innovations for Nurses, het Nursing Platforms Onderzoek (Trustfonds, ESHPM en ESSB), Centre for Bold Cities (LDE) en binnen nationale initiatieven en dialoogtafels rond AI. AiPact voldoet sinds eind 2022 ruim aan het 50% (€ € 1,9 miljoen) financiële doel van externe acquisitie: dankzij grants, zoals ERC, NWO, SEISMEC, Convergentie, Trustfonds en ALGOSOC bereikte de EUR zelfs 560% van dat streefbedrag: € 10,6 miljoen.

De aandacht voor de thema’s van AiPact is vergroot door de ontwikkeling van verschillende initiatieven. Zo is het project AImaginaries gelanceerd om AI te demystificeren. Dat gebeurde met workshops voor onder anderen Microsoft, gemeente Rotterdam en basisscholen. Eind 2023 opende het AICON LAB samen met innovatiecentrum VONK van de gemeente Rotterdam haar deuren. Hier voeren kunstenaars, wetenschappers en stadsbewoners een dialoog over de (gewenste) rol van AI in de samenleving. Met behulp van de Social AI Research Seminars (ESSB/ESE) zijn de connecties met TU Delft, Leiden en UvA verder versterkt. Internationale contacten worden uitgebreid via participatie in het EU gefinancierde project SEISMEC en internationale research visits.

Het Spore Fund ondersteunde EUR-wetenschappers in AI-gerelateerde innovatieve onderzoeks- en netwerkactiviteiten. Zo droeg ze bij aan het Neural Networking Event (ESHCC), Workshop on Digital Markets (RSM) en internationale research visits (ESHPM en RSM).

Verder is AiPact betrokken bij verschillende onderwijsprogramma’s, zoals het keuzevak AI: The Present and Future of Work (ESSB) en de minors AI and Societal Impact (ESHCC) en Positive Behavior Change in the Digital Age (ESSB).

De personele bezetting wijzigde in het verslagjaar. Iris Wallenburg (Q1/Q2) en Claartje ter Hoeven namen in het derde kwartaal tijdelijk het stokje over van Moniek Buijzen als Academic Lead a.i. Ook kwamen er meerdere nieuwe promovendi en postdocs bij, van wie een groot deel gelinkt zijn aan ALGOSOC. 

Dynamics of Inclusive Prosperity

Het Erasmus Initiative “Dynamics of Inclusive Prosperity (DoIP) manifesteerde zich in 2023 nadrukkelijk en langs diverse strategische dimensies zoals het stimuleren van academisch talent. Universitair docent Lieselot Bisschop hield op 13 juni haar inaugurele rede als hoogleraar en richt zich vanuit criminologisch perspectief op de balans tussen publieke en private belangen. Hoe beperk je de nadelige gevolgen van ongewenst en vaak ongeoorloofd gedrag door enkelen? Haar onderzoek heeft onder meer betrekking op een groot project rond drugs gerelateerde ondermijning in de Rotterdamse haven. Daarvoor ontving zij met andere leden van een ESL-team in september de EUR onderzoeksprijs. 

Maria Punzi won in november de FAME-Athena Award voor haar niet aflatende strijd tegen menstruatie-armoede. Die strijd vloeit voort uit haar promotieonderzoek. Beide projecten hebben duidelijke maatschappelijke relevantie en dat past bij de ambities van Erasmus Initiatives. Een ander voorbeeld daarvan binnen DoIP betreft de inspanningen van onder meer Alessandra Arcuri (ESL) om een ontgassingsverbod op binnenvaartschepen mogelijk te maken. Die ontgassing vormt een bedreiging voor de gezondheid van de medewerkers op die schepen. Een verbod wordt in 2024 ingevoerd. Marta Szymanowska (RSM) zette met collega’s een cursus van twaalf weken op voor gevluchte studenten uit Oekraïne, gericht op business fundamentals.

Die cursus was niet alleen vanwege kennisoverdracht van belang, maar droeg bij aan het vertrouwen in de toekomst van de gevluchte studenten. Verder haalden leden van DoIP diverse grote beurzen binnen. Lieselot Bisschop, hoogleraar Criminologie, ontving met collega’s bij ESL en wiskundigen van TU Delft (TUD) een beurs van € 3 miljoen om met statistische ondersteuning de kansen op crimineel gedrag op innovatieve wijze in kaart te brengen. Wetenschappelijk directeur Martin de Jong verwierf samen met civiel ingenieurs aan de TUD financiering voor een Europees consortium van twintig partners dat de inclusie van slim stedelijk vervoer gaat onderzoeken.

Tenslotte spande DoIP zich in om met evenementen de dialoog tussen wetenschap en praktijk te bevorderen. Zo organiseerde DoIP diverse conferenties. Eén congres ging over brede welvaart in het centrum van Rotterdam. Daaraan deden zowel wetenschappers als mensen uit de praktijk mee. De maatschappelijke interesse voor het onderwerp werd tijdens dit congres bevestigd.

Vital Cities & Citizens VCC

Het Erasmus Initiative Vital Cities & Citizens (VCC) hield verschillende activiteiten voor het stimuleren van interdisciplinair samenwerking met een positieve maatschappelijke impact. Met de Open Door Call heeft VCC met zeven projecten het interdisciplinaire bereik op de EUR van de faculteiten ESSB, ISS en ESHCC uitgebreid tot en met EsL, ESE, EMC, ESHPM, RSM en IHS naast de al drie constituerende faculteiten ESSB, ISS en ESHCC. Er zijn nu 22 projecten, met elk een projectpagina op de website van de EUR: https://www.eur.nl/en/research/research-programme/vcc-projects-page. 

Het programma WijkWijsRotterdam is in 2023 gestart. Dat gebeurde in samenwerking met het Convergentie programma Resilient Delta Initiatief, Hogeschool Rotterdam en diverse wijkcoöperaties in Rotterdam. Het programma bestaat uit negen pilots. Ze vinden hun oorsprong in de aanpak en filosofie van ‘wederkerig onderzoek’. Dit betekent dat onderzoek in nauwe samenspraak en samenwerking met burgers en bewonersgroepen wordt opgezet en uitgevoerd. Het programma is aangemeld bij NWO Open Science, over citizen science & engagement. Zo is voor pilot Reyeroord een jongerenhub opgericht. Die hub bleef niet ongemerkt, getuige een documentaire en feestelijke opening: the premiere of the documentary. 

De betrokkenheid van VCC bij het onderwijsprogramma is uitgebreid naar het honours programma Inclusieve Energietransitie met als kernvraag: ‘Hoe zorgen we ervoor dat zo veel mogelijk mensen betrokken zullen zijn bij een omslag naar duurzame energieopwekking?’ Er zijn in totaal vier faculteiten betrokken: ESL, ESP, ESE en ESSB. Daarnaast zijn verschillende externe partijen betrokken: ENECO, gemeenten Leidschendam en Barendrecht, Greenchoice, NCOD, TNO en provincie Zuid-Holland. 

Convergentie Algemeen verslag

Na een succesvolle exploratieve fase, waarin de kracht en het belang van transdisciplinaire samenwerking is aangetoond, is het tijd voor de volgende stap. In 2023 zijn belangrijke stappen gezet voor diepere samenwerking en ‘versmelting’. In dialoog met vertegenwoordigers van de vijf programma’s en van verschillende niveaus van de instellingen is verkend hoe deze samenwerking verdere vorm en inhoud moet krijgen. Daarbij zijn uitdagingen en kansen in kaart gebracht. Er is onder meer gekeken naar de visie op transformationeel onderzoek en onderwijs, het delen van data, public affairs & funding en operationele randvoorwaarden.

Onderzoek

In 2023 is er gestaag aan onderzoeken gewerkt als het DigiPACT project van Resilient Delta (RD). Dit leverde verbeterde rekenmodellen, open source code en software op, waarmee autonome schepen in de haven milieuvriendelijker kunnen navigeren. Health & Technology (H&T) lanceerde tien Flagship programma’s en zette een call uit voor projecten om de zorg te verduurzamen. Dit resulteerde in drie Sustainable Health Programmes die in 2024 gelanceerd worden. Het H&T consortium Theranostics voerde experimenten uit die leidden tot de aanvraag van twee patenten. Het Pandemic Disaster & Preparedness Center (PDPC) initieerde vijf Frontrunner projecten. Vanuit verschillende disciplines ontwikkelen ze expertise voor een betere voorbereiding op pandemieën, rampen en bijkomende maatschappelijke problemen. Dertien projectvoorstellen die op korte termijn kunnen bijdragen aan de ambities van Healthy Start (HS) zijn beloond met het Healthy Starters Fund. Het gaat om Sprint projecten voor podcasts, impact toolkits, theaterproducties, co-creatie labs en virtual reality. In januari 2024 gaat de nieuwe ronde van start.

Er zijn in 2023 ook nieuwe centra en labs geopend. AIDD opende het AI Port Center, het Energy Systems Intelligence Center, het Convergence Center for FinTech en het Center for Responsible AI in Healthcare. Deze centra brengen onderzoek en innovatieve partnerschap voor het gebruik van AI-technologie samen. H&T Flagships zijn betrokken bij de opzet van nieuwe labs, zoals het Biomechanical Imaging Lab dat binnenkort opent in het Erasmus MC, een shared facility use case Innovation Lab, een Organ-on-Chip facility die gepland is voor het eind van het eerste kwartaal van 2024.

De PDPC Academy publiceerde een whitepaper met integrale adviezen over pandemie en rapporten over de noodzaak voor interventies op maat voor achtergestelde groepen en de ‘lessons learned’ van de coronacrisis. Resilient Delta  (RD) bracht met partners een podcastserie uit met verhalen uit de Delta. RD bracht ook rapporten uit over de impact van ongelijkheid in veerkracht in de regio van de Delta en containeropstoppingen in de Rotterdamse haven. Twee onderzoeksrapporten over de toekomst van waterstof, tot stand gekomen met steun van RD, zijn gepresenteerd op de World Hydrogen Summit. HS werkte mee aan een rapport over jongerenparticipatie in lokaal beleid. Onderzoekers van H&T hebben in meer dan twintig peer-reviewed journals gepubliceerd, zoals de Lancet en Nature.

Subsidies

Dankzij een NWO-subsidie van € 25 miljoen aan ROBUST kon AIDD drie nieuwe labs en een AI-clinic voor het MKB opzetten. Een consortium van onderzoekers voor duurzame energie waarbij RD betrokken is, ontving een subsidie van € 1 miljoen van het ICLEI Action Fund 2.0. Verschillende projecten waarbij PDPC is betrokken, ontvingen ook subsidies, zoals het DURABLE project dat € 25 miljoen ontving van het EU4Health programma. ZonMW gaf subsidies van € 2,5 miljoen en € 1,6 miljoen voor onderzoek naar pandemieparaatheid. NWO verstrekte drie subsidies, waaronder € 15,2 miljoen om grote hoeveelheden data op een veilige en ethische manier te linken en analyseren, alsook een subsidie voor onderzoek naar bescherming tegen overstromingen. Consortia waaraan H&T programma’s deelnemen kregen ook subsidies, zoals een EU Horizon subsidie van bijna € 9 miljoen voor co-design van AI-gestuurde technologie voor Intensive Care en NWA-ORC subsidies van € 5 miljoen voor onderzoek naar sekseverschillen bij autisme en van € 6 miljoen euro onderzoek naar circulaire ziekenhuizen.

Community building

Om de Convergentie gemeenschap te versterken en de verbinding te vinden met stakeholders uit wetenschap, gezondheidszorg, overheid, bedrijfsleven en maatschappij werden er ook dit jaar nieuwe partnerschappen gesloten en evenementen georganiseerd. Zo zette RD met lokale partners het onderzoek consortium SPRING op om verschillen in gezondheid en welzijn in Rotterdam aan te pakken.

RD sloot zich aan bij Smart Delta Drechtsteden en de Waterwegregio om de leefbaarheid en woon- en werkomgeving in die gemeenten te verbeteren. Om burgers op creatieve en innovatieve manier te betrekken bij het vergroenen en klimaatbestendig maken van steden heeft RD een ‘mobiel bos project’ gelanceerd. De HS Ambition Day, het H&T community event en H&T onboarding and talent pool event voor nieuwe PhD-studenten en Postdocs, het Moonshots of Pandemic & Disaster Preparedness Research Congres van PDPC en de Generation Delta Conference van RD brachten interne en externe stakeholders bijeen om de gezamenlijke ambities kracht bij te zetten.

Samenwerkingsverbanden Zuid Holland & Impact

De strategische samenwerking Kenniswerkplaatsen van de gemeente Rotterdam met de EUR is herbevestigd door een samenwerkingsovereenkomst die loopt tot en met 2026.

In het kader van de samenwerkingsafspraken is in 2023 de elfde Rotterdam Scriptieprijs uitgereikt door burgemeester Aboutaleb tijdens de opening van het academisch Jaar. De prijs ging naar Enoch Tabak met de scriptie ‘Boxes, boom and benefits? – identifying effects of XXL distribution centres on regional economies in the Netherlands’. De scriptie toont aan dat de veronderstelde economische impuls van deze grootschalige distributiecentra, zoals banengroei, niet plaatsvindt.

Cultuur&Campus

Verschillende werkgroepen werkten aan de ontwikkeling van de randvoorwaarden voor de realisatie van de Cultuur&Campus Doklaan als hoofdlocatie. Hierbij lag de focus vooral op ontwikkeling van een masterplan in combinatie met de uitvoering van een haalbaarheidsstudie. Daarnaast is een allonge (bijlage) getekend behorende bij het convenant tussen gemeente Rotterdam, EUR, Hogeschool Rotterdam/Willem de Koning Academie en Codarts. Met de ondertekening zijn de doelstellingen binnen het convenant herbevestigd. 

Na de toekenning van de Horizon Europe Grant New European Bauhaus in 2022 is gewerkt aan de voorbereidingen van de uitvoering hiervan in Cultuur&Campus Putselaan. Hiervoor is het programmateam opgericht. Dat team boekte voortgang op diverse werkpakketten, waarbij waar nodig wisselingen zijn aangebracht binnen het programmateam. Eind 2023 is de huur- en onderhuurovereenkomst getekend voor het monumentale schoolgebouw aan de Putselaan, waarbij EUR als hoofdhuurder optreedt. 

University of the Arts Rotterdam; Codarts, WdKA, HR en EUR

In het verslagjaar is door het programmateam, bestaande uit een afvaardiging van de vier instellingen onder leiding van een programmadirecteur, een fusiememorandum opgesteld.

De bestuursvertegenwoordiging van de instellingen besloot dat onverkort toegewerkt zal worden naar verzelfstandiging van Codarts en Willem de Koning Academie (WdKA) binnen één kunsthogeschool. De tijdlijn en vorm waarin deze verzelfstandiging plaatsvindt, wijzigt ten opzichte van de eerdere uitgangspunten in het fusiememorandum. De uitwerking hiervan en totstandkoming van de fusie zal in 2024 plaatsvinden. 

Europese perspectief, UNIC4ER

UNIC4ER is het onderzoeksprogramma van UNIC, gericht op engaged onderzoek. Dit biedt een interdisciplinaire aanpak en methode voor systematische kennisproductie – niet alleen voor de samenleving, maar ook met en in de samenleving. UNIC4ER doet dit door middel van een seed fund, waarbij steun wordt verleend aan onderzoekers die een engaged research project willen starten.

UNIC4ER 12 ondersteunde onderzoekers van der EUR via het seed fund-mechanisme. Hoofdonderzoekers van vijf verschillende faculteiten ontvingen in totaal € 60.000 om de start van hun onderzoek te ondersteunen. Het project is gefinancierd met Horizon 2020, de onderzoeks- en innovatiesubsidie van de Europese Unie.

Open en verantwoorde beoefening van wetenschap is belangrijk. Daarbij worden data, software, publicaties en andere vormen van wetenschappelijke informatie zo vroeg mogelijk gedeeld en zo mogelijk hergebruikt. Bij de openheid hoort ook dat burgers al in een vroeg stadium worden betrokken. De aandacht daarvoor groeit.

De beweging naar een meer open en verantwoorde benadering van wetenschap is cruciaal in het mondiale kennislandschap. Het is een pleidooi voor een participatieve onderzoekspraktijk waarbij data, software, publicaties en andere vormen van wetenschappelijke informatie zo vroeg mogelijk worden gedeeld en opnieuw gebruikt. 

Het Open & Responsible Science (ORS) programma biedt een leidraad om de kernwaarden van ORS - kwaliteit, efficiëntie, impact en betrouwbaarheid te integreren met de missie en onderzoeksdoelen van de EUR. Vanuit het ORS-programma zijn twee bewustwordingscampagnes georganiseerd, specifiek gericht op gebruik en integratie van kwalitatief onderzoek en ORS (300 aanwezigen). Deze campagnes vergroten het bewustzijn onder onderzoekers over de stappen die zij kunnen nemen en hoe zij kunnen handelen in lijn met ORS-waarden. 

De inspanningen werden zichtbaar bij een eerste inventarisatie van Citizen Science binnen de organisatie. Er wordt gewerkt aan een social media pilot gericht op meer maatschappelijk engagement. De nauwe samenwerking met Erkennen & Waarderen blijkt uit de jaarlijkse ORS-Awards (elk € 2500), waarin prestaties op het gebied van Open Research, Open Education en Societal Engagement worden beloond. 

In 2023 zijn de ORS Awards, onder voorzitterschap van dr. Abby Onencan (ESL), uitgereikt in drie categorieën. 

• In de Open Research-categorie werd het MycetOS-project (EMC) bekroond voor zijn inspanningen om een reeds geregistreerd geneesmiddel voor andere aandoeningen te onderzoeken als mogelijke behandeling voor mycetoma. Dit project draagt bij aan het verbeteren van de levens van mensen die vaak over het hoofd worden gezien door de farmaceutische industrie.
• In de Societal Engagement-categorie werd CollectieveKracht (RSM) bekroond met de ORS Award vanwege de bijdrage van het innovatieve platform aan het veerkrachtiger maken van burgercollectieven door hen te voorzien van betrouwbare, wetenschappelijk onderbouwde kennis.
• In de Open Education-categorie werd de interdisciplinaire cursus van de Erasmus MC minor 'From Science to Society' bekroond. Deze cursus richt zich op het opleiden van een toekomstbestendige generatie wetenschappers, gebaseerd op de filosofie van Responsible Research and Innovation (RRI). Deelnemers aan deze minor leren onder meer hoe ze verschillende maatschappelijke stakeholders, zoals beleidsmakers en vertegenwoordigers uit de industrie, kunnen betrekken bij hun studies. 

In 2023 heeft de EUR haar toewijding aan open en verantwoord onderzoek in de praktijk gebracht met drie initiatieven:

• Erasmus Research Services (ERS) organiseerde samen met Imming Impact de derde editie van het Open Science Festival, een nationale bijeenkomst gericht op kennisdeling en peer learning. Het evenement was een groot succes: meer dan 400 onderzoekers, wetenschappers, docenten, ondersteunend personeel en beleidsmakers van alle universiteiten, medische centra en onderzoeksinstituten bespraken Open Science-praktijken tijdens een van de 25 door de gemeenschap geleide workshops en de plenaire sessie . 
• Tijdens het Open Science Festival lanceerde Rector Annelien Bredenoord de Massive Online Open Course over Open Science (OS MOOC) voor academisch en ondersteunend personeel, genaamd A starter’s guide to Open Science. De MOOC is ontwikkeld door ERIM in samenwerking met ERS en gefinancierd met een subsidie van het programma 'Professional Services Versterken' (SUPS).
• ERS bracht de betrokkenheid van de EUR aan open en verantwoord onderzoek in de praktijk met de coördinatie van de Open Science Community Rotterdam (OSCR), een bottom-up community voor onderzoekers en ondersteunend personeel. ERS faciliteert communicatie- en educatieve activiteiten voor bijna honderd community leden van verschillende scholen en carrièreniveaus.

Al het wetenschappelijke onderzoek dat gedaan wordt voor publieke instellingen, waaronder de universiteiten met een onderzoeksopdracht, wordt eens in de zes jaar door een externe commissie geëvalueerd. Hierbij beoordeelt de commissie de onderzoekseenheid (faculteit of departement), conform het Strategisch Evaluatie Protocol (SEP) op drie hoofdcriteria: wetenschappelijke kwaliteit, maatschappelijke relevantie en vitaliteit. Daarnaast wordt een aantal sub-criteria gehanteerd – het gaat dan om onderwerpen als de onderzoekscultuur, waaronder wetenschappelijke integriteit, maar ook diversiteit en inclusie, het (HR) talentbeleid, promovendibeleid en open and responsible science. 

In 2023 is de visitatie van de Erasmus School of Law afgerond. De faculteit voorzag het rapport van een bestuurlijke reactie. Ook is een eindgesprek gevoerd tussen de rector magnificus en het faculteitsbestuur. Het rapport en de bestuurlijke reactie zijn gepubliceerd: https://www.eur.nl/onderzoek/research-services/onderzoekskwaliteit-en-integriteit/onderzoeksbeoordeling . 

Daarnaast is het onderzoeksprogramma psychologie (binnen het Department Psychology, Education & Child Studies, DPECS), onderdeel van de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences, geëvalueerd. De commissie was zeer te spreken over de originaliteit en kwaliteit van het onderzoek en beoordeelde de maatschappelijke relevantie als excellent. In 2024 worden de resultaten, aanbevelingen en de bestuurlijke reactie besproken met de rector magnificus en de leiding van Psychologie en faculteit ESSB, waarna het rapport en bestuurlijke reactie op de website wordt geplaatst. 

Het International Institute for Social Sciences (ISS) in Den Haag voerde een onderzoeks-evaluatie uit conform SEP. De evaluatie was oorspronkelijk opgezet als mid-term, maar werd om meerdere redenen een volwaardige externe evaluatie. De resultaten worden in 2024 besproken met de rector magnificus en het bestuur van ISS. 

Het beleid met betrekking tot wetenschappelijke integriteit is gericht op het zo veel mogelijk voorkomen van schendingen van de code wetenschappelijke integriteit. Het is belangrijk dat EUR-onderzoekers regelmatig geconfronteerd worden met het thema ‘wetenschappelijke integriteit’. Een van de instrumenten om dit te bewerkstelligen is de Dilemma Game App van de EUR, waarmee onderzoekers, docenten en studenten reflecteren op een dilemma dat te maken heeft met wetenschappelijke integriteit. Dit instrument wordt gereviseerd en geprofessionaliseerd en hiervoor is in 2023 veel voorbereidend werk verricht. Inmiddels heeft het EUR Portfolio Board voor de revisie € 20.000 toegekend. Doel is om de app te verbeteren en breder in te kunnen zetten door ook dilemma’s aan te bieden op andere vormen van integriteit dan uitsluitend de wetenschappelijke. Voor het schrijven van de diverse dilemma’s zijn inmiddels schrijfgroepen ingericht. Ook is een governance structuur opgezet zodat de kwaliteit van de gepresenteerde dilemma’s gewaarborgd wordt. 

Decanen wisselden tijdens een heimiddag van gedachten over academische vrijheid in algemene zin, waarbij specifiek is ingegaan op de financiering van leerstoelen en de noodzaak tot transparantie. 

In 2023 vonden 406 promoties plaats, het hoogste aantal van de afgelopen zes jaar (het gemiddeld over de jaren 2018 – 2021 is 350). Iets meer dan 70% van het totaal aantal promoties is voor rekening van het Erasmus MC. Van het totaal aantal promovendi was 57% vrouw, dit is vrijwel gelijk aan de man/vrouw verdeling in 2022. Er waren in totaal zeventien promoties (4% van het totaal) waarbij de promovendus het predicaat cum laude werd toebedeeld. Mannen komen relatief vaker in aanmerking voor cum laude dan vrouwen. Dit is in lijn met het beeld van afgelopen jaren en met het nationale beeld. Het onderwerp kansenongelijkheid bij cum laude promoties is besproken in het College voor Promoties. Er wordt onderzocht welke maatregelen nodig zijn om deze ongelijkheid op te heffen. In 2023 zijn er binnen het experiment promotiestudenten drie kandidaten gepromoveerd. Er was geen uitval van kandidaten. Het totaal aantal actieve promotiestudenten is zeven. 

Het promovendibeleid richtte zich in 2023 met name op het HR werkplan. Belangrijke aspecten zijn het welzijn van promovendi, het onboarding proces, het verbeteren van de kwaliteit van de begeleiding, betere informatievoorziening en ondersteuning van promovendi bij het vervolg van hun carrière na de promotie. Op de verschillende onderdelen zijn concrete resultaten geboekt; zo wordt er sinds kort standaard de cursus ‘Geven van begeleiding’ voor nieuwe begeleiders aangeboden, zijn er centraal aangeboden onboarding sessies en worden carrièredagen georganiseerd voor promovendi. 

De tweejaarlijkse enquête naar tevredenheid en welzijn van promovendi is voor de tweede keer gehouden. Hieruit komen verschillende aspecten die blijken goed te gaan (het merendeel van de promovendi is tevreden over het traject), maar ook aspecten die verbetering behoeven, zoals werkdruk, ervaren stress, onduidelijkheid over de eindtermen waarop het proefschrift beoordeeld wordt en ongewenst gedrag. 

Net als elders in het land, is binnen de EUR veel discussie gevoerd over de positie en het welzijn van promovendi met een beurs en promovendi die hun traject geheel zelf financieren. Er komt in samenwerking met andere universiteiten aanvullende beleid op dit gebied. 

De Young Erasmus Academy (YEA, 25 leden), een diverse groep getalenteerde jonge wetenschappers uit verschillende wetenschappelijke disciplines die alle faculteiten van de EUR vertegenwoordigen,  droeg bij aan het verwezenlijken van doelen rondom het creëren van maatschappelijke impact. De YEA formuleerde een aantal doelstellingen en richtte drie subgroepen op: 

1. Visibility and impact: een up-to-date website met informatie over YEA en over meetings waar YEA-leden over hun onderzoek kunnen praten en waar ze mobility improvements aankaarten (bijvoorbeeld over het lastig te bereiken campusterrein per fiets);
2. Regognition and Rewards: actief meedenken over beleid en implicatie van Regognition and Rewards tussen de verschillende faculteiten en het initiëren van een ‘iedereen professor’ survey;
3. Sustainability and futureproof EUR: een actieve rol bij de Sustainability Dialogues. 

Daarnaast zette de YEA intern en extern een stappen in het verder structureren van de organisatie. Zo is een aantal YEA-regulaties aangepast, bijvoorbeeld op het gebied van het werven van nieuwe leden. Er is meer contact gezocht met de Jonge Akademie, wat zich uitte in het bijwonen van verschillende meetings. 

SEISMEC

Het SEISMEC-project ontving een indrukwekkende subsidie van € 10 miljoen van de Europese Commissie binnen het Horizon Europe-programma. Bij dit interdisciplinaire project zijn onderzoekers van de EUR betrokken. Ze werken samen met een multinationaal consortium van 30+ onderzoeks-, industrie- en maatschappelijke partners. EUR-onderzoekers Jason Pridmore (ESHCC), Jovana Karanovic (RSM) en Claartje ter Hoeven (ESSB) combineren hun expertises om dit unieke project te leiden. 

Supporting European Industry Success Maximisation through Empowerment Centred development (SIESMEC) heeft tot doel vier jaar lang het concept van mensgerichtheid te demonstreren in een breed scala aan industriële sectoren, schalen en socio-technische contexten in de EU. Met zeventien pilots over veertien belangrijke industriële ecosystemen in de Europese interne markt, wil SEISMEC laten zien hoe mensgerichte oplossingen helpen bij het ontwerpen en ontwikkelen van nieuwe technologieën. Zo wordt de weg vrijgemaakt naar een vaardigheden- en creativiteit-gedreven industrieel landschap; een landschap dat gebouwd is rond hoogwaardige, duurzame banen en dat de algehele veiligheid en tevredenheid van werknemers vooropstelt. 

Door empowerment en mensgerichtheid in de schijnwerpers te zetten, belooft SEISMEC impactvolle resultaten te leveren om industrieel succes te maximaliseren en inclusie te bevorderen in de context van Industrie 5.0, waarin de nadruk ligt op een op de mens gerichte benadering van de industrie, waarbij de veranderende rol van werknemers prioriteit heeft. 

Coordinatorship Enablement Packages (CEP)

Erasmus Research Services zet in op strategisch ondersteuning van EUR coördinatorschap op grote multidisciplinaire samenwerkingsbeurzen. Dit leidde tot de volgende succesvolle toekenningen die door EUR gecoördineerd zijn: 

1. FAiR, Arjen Leerkes, ESSB – HEU Cluster 2
2. FORT-PORT, Karin van Wingerde, ESL – NWO-KIC Subversive Crime
3. CUES, Yijing Wang, ESHCC – HEU Cluster 6
4. SEISMIC, Jason Pridmore, ESHCC (consortium met ook ESSB & RSM) – HEU Cluster 4
5. UNIC, Centraal toegekend project – Erasmus + European Universities initiative 

Nationaal Groeifonds 

 De EUR was betrokken bij negen voorstellen in ronde drie van het Nationaal Groeifonds, een flinke toename ten opzichte van de eerdere rondes.

De voorstellen waar EUR bij betrokken was zijn onder meer Rethink-the-Delta (over extreme klimaatomstandigheden), CIIIC (Immersive technology), Deltaplan Valorisatie (versterken van de Nederlandse valorisatie activiteiten), Re-Ge-NL en ‘Meer uren werkt’.  

Voor een aantal gehonoreerde groeifondsvoorstellen uit ronde 1 en 2 (zoals Groenvermogen en AINed) is er binnen EUR centrale coördinatie ingericht. Deze programma’s leiden tot onderzoeksactiviteiten en -calls. ERS inventariseert deze aanvragen en neemt daarbij de kansen in ogenschouw voor de EUR, de verschillende scholen en wetenschappers. Dit leidde tot de deelname van de EUR aan dergelijke (toegekende) calls. 

Vidatum

Als onderdeel van de ambitie van de EUR om meer tweede en derde geldstroominkomsten te verwerven, werkt de universiteit aan verbetering van het portfoliomanagement van deze projecten. In 2023 is Vidatum gekozen als het systeem voor het beheer en de administratie van extern gefinancierde onderzoeksprojecten. De implementatie van dit systeem staat gepland voor 2024.